Tung hô Obama và ném đá Kỳ Duyên – logic kỳ quặc của người Việt

Obama là một tổng thống rất thành công trong lịch sử nước Mỹ, không chỉ vì ông đã làm tổng thống đến hai nhiệm kỳ, đồng thời là một người chồng, một người cha hạnh phúc của hai cô con gái mà còn vì những bài diễn văn lay động lòng người của ông. Một trong những chủ đề rất được hoan nghênh trong diễn văn của ông chính là bình đẳng và nữ quyền.

Trong bài diễn văn đọc trước Nhà Trắng ngày 14 tháng 6 năm 2016, ông đã đưa ra những thông điệp quyết liệt và sâu sắc về nữ quyền, làm lay động người nghe: “Đã qua rồi cái thời phụ nữ lấy chồng để dựa dẫm hay đảm bảo một cuộc sống ổn định. Ngày nay, phụ nữ dù kết hôn hay chưa, họ vẫn luôn độc lập về tài chính. Nhưng vẫn còn rất nhiều việc chúng ta cần phải làm để nâng cao nữ quyền trên khắp thế giới. Chúng ta cần hiểu, có những thay đổi không thể thực hiện được nhờ luật pháp mà sự thay đổi quan trọng nhất, khó khăn nhất, đó là thay đổi chính mình. Tất cả chúng ta vẫn còn bị ‘đóng hộp’ trong những khuôn mẫu về cách đối xử giữa đàn ông và phụ nữ”. Theo ông Obama, “Định kiến đối với phụ nữ bắt đầu từ khoảnh khắc bác sĩ siêu âm nói với người mẹ: Đó là con gái”. Là người bố của hai cô con gái, ông cảm nhận sâu sắc rằng: “Định kiến về giới tính như lưỡi dao vô hình khắc sâu vào tâm hồn các bé gái từ khi còn rất trẻ, khiến chúng cảm thấy, mình sẽ bị thua kém nếu không có ngoại hình cũng như hành xử theo một chuẩn mực nào đó. Trong thực tế, định kiến giới tính ảnh hưởng đến tất cả chúng ta, bất kể là phân biệt giới tính hay khuynh hướng tình dục”. Ông khẳng định: “Dù là đàn ông, phụ nữ, người đồng tính hay chuyển giới, chỉ cần đơn giản là chính mình mà thôi!”

Tổng thống Obama

Những chia sẻ của Tổng thống Obama không chỉ được người Mỹ hưởng ứng mà còn rất được công chúng Việt Nam tán thưởng. Sau chuyến thăm Việt Nam tháng Năm năm 2016, bằng tài năng diễn thuyết và sự gần gũi, ông đã trở thành thần tượng trong mắt của rất nhiều người Việt Nam, nhất là người trẻ. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là trong khi rất nồng nhiệt ca ngợi các giá trị nhân văn ông truyền tải, một bộ phận không nhỏ người Việt lại hành xử khác hẳn, mà điển hình là trường hợp của hoa hậu Kỳ Duyên.

Có lẽ trong lịch sử thi hoa hậu ngắn ngủi của Việt Nam, hiếm có hoa hậu nào chịu nhiều thị phi như Kỳ Duyên. Ngay khi đăng quang, một bộ phận công chúng đã phản ứng vì cho rằng cô không đáp ứng chuẩn mực của họ về cái đẹp, một quan điểm rất vô lý vì đây là sự lựa chọn của ban giám khảo, vốn có nhiều điều kiện để đưa ra đánh giá chuẩn xác hơn đám đông chỉ nhìn thấy cô qua màn hình ti vi. Những tưởng theo thời gian và việc cô đàng hoàng thi đỗ Đại học Ngoại thương, mọi chuyện sẽ chìm dần theo thời gian nhưng công chúng vẫn không tha cho cô. Những scandal như chê cô nói tiếng Pháp không hay hay ngủ gục trên máy bay cũng bị lôi ra mổ xẻ. Đỉnh điểm là việc ai đó đưa lên mạng tấm ảnh em đang hút thuốc trong một quán bar đã kích hoạt sự hung hăng của các ‘anh hùng bàn phím’. Mặc dù hành vi hút thuốc của em không vi phạm pháp luật, quán bar không phải nơi cấm hút thuốc nhưng một số người vẫn lên án rất gay gắt. Ban tổ chức cuộc thi tỏ ra khá bị động vì quy chế cuộc thi không có điều khoản nào về việc này. Đại diện báo Tiền Phong đã tiến hành xác minh các nguồn tin, gặp và làm việc với Hoa hậu Kỳ Duyên và gia đình, tham vấn ý kiến các chuyên gia quản lý văn hóa và pháp luật. Mặc dù Kỳ Duyên đã viết thư xin lỗi Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2014, lãnh đạo báo Tiền Phong và xin lỗi công khai trên trang mạng của mình về hành vi hút thuốc lá như trong đoạn băng hình nhưng ngày 5-8, hội đồng họp lần cuối và thống nhất nhận định: “Hoa hậu Việt Nam 2014 Nguyễn Cao Kỳ Duyên hút thuốc lá nơi công cộng và tụ tập với bạn bè ở nơi có khung cảnh không phù hợp là những hành vi không tương xứng với danh vị Hoa hậu Việt Nam. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của Hoa hậu Việt Nam cũng như cuộc thi Hoa hậu Việt Nam và bị dư luận xã hội phản ứng. Xét mức độ vi phạm cũng như thái độ thành khẩn nhận lỗi và xin lỗi trước công luận của Hoa hậu Nguyễn Cao Kỳ Duyên, hội đồng quyết định: Khiển trách Hoa hậu Việt Nam 2014 Nguyễn Cao Kỳ Duyên vì đã có hành vi gây ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh Hoa hậu Việt Nam cũng như cuộc thi Hoa hậu Việt Nam; yêu cầu Hoa hậu Nguyễn Cao Kỳ Duyên phải chấn chỉnh hành vi, lối sống, tích cực cải thiện hình ảnh của mình trước công chúng. Đồng thời, báo Tiền phong cũng đề nghị Ban tổ chức cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2016 không sử dụng hình ảnh và không để Hoa hậu Nguyễn Cao Kỳ Duyên tiếp tục đồng hành với các sự kiện tiếp theo của cuộc thi.”

Hoa hậu Kỳ Duyên

Bản thân tôi là người không ủng hộ việc hút thuốc, trong gia đình không ai hút thuốc, khách đến nhà cũng được yêu cầu không hút thuốc để không ảnh hưởng đến người khác, nhưng khi nghe quyết định này tôi rất bất bình. Thống kê năm 2014 cho thấy Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 50% nam giới trưởng thành nghiện thuốc. Rất nhiều người chê trách Kỳ Duyên hút thuốc lá, kể cả thành viên ban tổ chức, vì lý do gì họ có thể chê trách em nếu không phải là dấu hiệu của việc vi phạm Mục 3, Điều 7 của Luật Bình đẳng giới trong chính sách của Nhà nước về bình đẳng giới? Đành rằng hút thuốc là việc không nên nhưng đó là quyền tự do cá nhân của em, ta có thể nhắc nhở, khuyên nhủ chứ không có quyền cấm, và nhất là không có quyền xử phạt em. Ban tổ chức cuộc thi là những người đã trưởng thành, có vị trí xã hội, chính họ đã mời các cô bé mới lớn đến tham dự cuộc thi và chính họ đã lựa chọn các bạn để trao vương miện, sao khi các bạn gặp trở ngại, họ lại chỉ biết hùa theo đám đông để kết tội các bạn? Ở nước ngoài, Ban Tổ chức các cuộc thi hoa hậu đều phải có ekip để huấn luyện, hướng dẫn và bảo vệ hình ảnh cho các thí sinh trong và sau cuộc thi. Ở Việt Nam, có vẻ các thí sinh hoàn toàn phải tự lo. Trong hoàn cảnh xã hội ít giao tiếp, thiếu chuẩn mực ứng xử, việc các hoa hậu, á hậu liên tiếp gặp scandal là chuyện đương nhiên. Điểm kỳ quặc nhất là ngoài việc yêu cầu Hoa hậu Nguyễn Cao Kỳ Duyên viết bản cam đoan không còn hành vi nào không phù hợp với danh vị Hoa hậu Việt Nam như dư luận đồn thổi, đại diện gia đình cũng phải xác nhận vào bản cam đoan này trong khi cô đã đủ tuổi thành niên từ hai năm nay!

Không biết cộng đồng và ban tổ chức săn đuổi cô bé với tư duy phong kiến, lạc hậu như vậy, có ai đọc lại những lời văn đơn giản mà thấm thía của vị tổng thống được ngưỡng mộ trên toàn thế giới này không:

“Cần bỏ ngay suy nghĩ, cứ con gái là phải dịu dàng, hiền thục, còn con trai phải mạnh mẽ, quyết đoán cũng như từ bỏ suy nghĩ “phụ nữ là phần thưởng cho đàn ông”. Chúng ta cần thay đổi thái độ về sự xuất hiện của người phụ nữ, cũng như “dạy” những người đàn ông không cảm thấy kém cỏi khi phụ nữ thành công hơn mình. Chúng ta cần thay đổi thái độ thiên vị, khen ngợi một người cha biết thay tã cho con, nhưng lại chỉ trích người mẹ đang phải vật lộn nơi công sở.”

Hoa hậu hay á hậu cũng chỉ là danh xưng của một cuộc thi, các em chỉ có trách nhiệm tuân thủ nội quy cuộc thi đó, không thể đại diện cho tất cả phụ nữ mọi vùng miền, càng không thể làm vừa lòng tất cả mọi người. Uy tín của một cuộc thi sắc đẹp không chỉ nằm ở chỗ chọn được người phù hợp nhất với tiêu chí của cuộc thi mà còn ở chỗ bảo vệ được sự lựa chọn của mình. Thật kỳ lạ là trên website của cuộc thi hoa hậu được quảng bá là lâu đời nhất và uy tín nhất ở Việt Nam lại không hề có tiêu chí lựa chọn thí sinh. Tuy nhiên, qua các cuộc thi, có thể thấy tiêu chí ban tổ chức hướng tới là chọn những thí sinh không chỉ có nhan sắc mà còn có trí tuệ, bản lĩnh và lòng nhân ái.

Không biết thông qua vụ xử phạt này, ban tổ chức có đạt tiêu chuẩn ấy không?