Một lời chia tay, cả đời tỉnh ngộ

Ngày An rời đi cũng là ngày tôi say đến quên cả tên mình. Rượu chạy vòng qua cổ họng như lửa, mà lạnh băng trong ngực. Tôi đứng giữa căn phòng trống, tiếng gió ngoài cửa sổ lùa vào khe rèm thành một thứ nhạc nền rỗng rượi. Mọi thứ bỗng không còn nghĩa lý gì nữa: dự định, ước mơ, những buổi tối hẹn hò vụn vặt, lời hứa mua một chậu cây nhỏ đặt cạnh cửa sổ… tất cả rơi xuống, vỡ thành những mảnh thủy tinh lấp lóa trong đầu. Tôi yêu An và đặt cả tương lai mình vào đôi mắt ấy; khi An quay đi, mặt đất dưới chân tôi như sụp xuống. Có những đêm tôi đi giữa phố mà chân không chạm đất — đúng hơn là chẳng chạm vào điều gì chắc chắn. Tôi tưởng mình không thể sống nổi nếu thiếu em.

Bốn tháng. Gần bốn tháng dài, tôi sống như người bị kéo vào một đường hầm tối, ngày và đêm lẫn vào nhau. Sáng dậy, tôi lờ mờ soi gương, nhìn thấy một khuôn mặt phờ phạc, đôi mắt đỏ hoe; chiều đến, tôi phó mặc công việc, trượt qua các cuộc họp như cái bóng; tối về, lon bia lạnh làm bạn, câu chuyện với chính mình lúc nào cũng chỉ xoay quanh một chữ: “giá như”. Bạn bè gọi, tôi từ chối. Mẹ nhắn tin, tôi trả lời cộc lốc: “Con ổn.” Tôi không ổn. Tôi chỉ trôi, như một khúc gỗ bị ném ra giữa dòng.

Rồi một chiều mưa mảnh, tôi gặp lại An. Em ngồi ở quán cũ, nơi có chiếc đồng hồ treo tường luôn chạy chậm hai phút. An nhìn tôi bình thản, ánh nhìn không còn trách móc mà cũng chẳng còn dịu ngọt như xưa. Giọng em nhẹ như một nhát dao nhỏ: “Em chia tay vì anh nhu nhược với chính mình. Em không an tâm khi gửi đời em cho người không biết giữ đời mình.” Tôi bủn rủn. An đặt lên bàn một câu hỏi không có đáp án ở giữa, bắt tôi chọn: hoặc thay đổi để có em, hoặc mất em vĩnh viễn. “Em không thể kéo anh đi mãi. Nếu anh muốn một ai đó nắm tay mình đi qua mưa, trước tiên anh phải học đứng trong mưa mà không sợ.”

Chưa bao giờ tôi thấy mình trần trụi đến thế. An nhỏ hơn tôi sáu tuổi, vậy mà lúc ấy em như người thầy nghiêm khắc. Em không mắng, không than, chỉ kiên nhẫn chỉ ra những chỗ rệu rã trong đời sống của tôi: những lần tôi né trách nhiệm, những việc tôi để mai làm, những dịp tôi để nỗi buồn dắt tay đi khắp thành phố. Em bảo: “Đi lên bằng chính đôi chân của mình đi. Bàn tay trắng cũng có thể xây một mái nhà, miễn là đừng buông.” Trong câu nói của em có cả tuổi thơ phải tự lập, có những chuyến xe sớm tinh mơ chở rau ra chợ, có những lần em tự khâu vá quần áo, tự mang ước mơ đi qua cổng trường. Còn tôi, lớn lên trong yêu chiều, đi qua bão mà cứ cầm ô người khác.

Tối đó, tôi về nhà, dọn dẹp căn phòng như dọn dẹp chính mình. Tôi đổ đi những lon bia còn lạnh, mở cửa sổ để gió thổi hết mùi lẩn tránh. Tôi lấy cuốn sổ cũ ra, viết một danh sách dài: những điều phải làm, những thói quen cần bỏ, những lời xin lỗi cần nói với người thân, với chính tôi. Sáng hôm sau, tôi đến công ty sớm, xin nhận thêm việc, tự tay xử lý những rắc rối trước đây tôi toàn đẩy qua người khác. Tôi đăng ký một khóa học ngắn về quản lý thời gian, tập chạy bộ vào mỗi buổi chiều, cắt 30 phút lướt mạng, dành 30 phút đọc sách. Đôi giày cũ theo tôi vòng qua công viên, mồ hôi chảy xuống mu bàn tay, nhắc rằng cơ thể này vẫn biết cách đi về phía trước nếu tâm trí chịu đồng ý.

Tôi không thay đổi trong một đêm. Có những ngày tôi ngã nhoài, lại muốn tìm đến ly rượu. Có lúc đứng trước cửa quán cũ, tay chạm vào tay nắm lạnh buốt, tôi bỗng nhớ An đến nhói. Nhưng mỗi khi muốn lùi, tôi tự hỏi: “Nếu An ở đây, em có tựa vào tôi không?” Tôi muốn trở thành người mà em có thể tựa. Không phải để níu em, mà để cứu tôi ra khỏi chính bóng tối của mình.

Thời gian trôi và gương mặt tôi trên gương dần khác. Mẹ nói tôi cười nhiều hơn. Đồng nghiệp tin tôi giao việc khó. Buổi sáng, tôi pha một ly cà phê, kéo rèm nhìn nắng vỡ lên lá cây. Có hôm, tôi bắt gặp mình đang huýt sáo. Tôi biết ơn An — không phải vì em ở lại, mà vì em đã chỉ cho tôi con đường phải đi nếu tôi muốn xứng đáng với bất kỳ tình yêu nào, kể cả tình yêu của chính tôi dành cho mình.

Rồi An báo tin em sắp lấy chồng. Tin nhắn đến vào một trưa thứ Bảy: ngắn gọn, chân thành, không cầu xin chúc phúc vì biết tôi sẽ chúc. Tôi đọc tin mà lòng không còn dập dềnh như trước. Tôi gọi cho em, nói rằng tôi mừng cho em. Ở đầu dây bên kia, An cười nhỏ: “Vậy là anh đứng vững rồi.” Tôi nhìn đôi tay mình: những vết chai mới, những đường gân hiện rõ — dấu hiệu của người đã học cách làm việc và chịu trách nhiệm. Tôi tôn trọng lựa chọn của An, như cách tôi đang học tôn trọng những điều đời sống đem đến và lấy đi.

Chúng tôi trở thành bạn thân theo một nghĩa giản dị: thỉnh thoảng nhắn tin hỏi thăm, gửi nhau một bài nhạc, một quán cà phê mới. Khi em buồn, tôi lắng nghe; khi tôi mệt, em nhắc tôi đi ngủ sớm. Không còn dây dưa giữa quá khứ và hiện tại, chỉ còn hai con người biết ơn quãng đường đã đi cùng nhau, dù ngắn.

Có những buổi tối tôi ngồi một mình, mở lại cuốn sổ cũ nay đã kín chữ. Tôi đọc trang đầu: “Hãy đứng trong mưa mà không sợ.” Tôi hiểu rốt ráo rằng điều An để lại lớn hơn một mối tình: đó là một la bàn. Em giúp tôi quay mũi tên của mình về phía trách nhiệm, kỷ luật và tự do — thứ tự do chỉ đến khi ta chịu nhận phần đời của mình, trọn vẹn.

Cảm ơn em, người thầy của đời tôi. Nhờ em, tôi biết tôi là ai khi đứng một mình; biết cuộc đời này, dù nhiều cơn bão, vẫn tươi đẹp đến lạ. Từ những bước chân đầu tiên run rẩy, tôi đã học cách đặt từng bàn chân xuống đất, thật chắc. Và mỗi khi nắng buổi sớm đổ vào căn phòng, tôi nghe tim mình nói khẽ: sống, một cách tỉnh táo và dịu dàng — vì hạnh phúc không phải thứ ai đó trao, mà là điều ta dựng xây trong từng phút giây.